khương tử nha là ai

Bách khoa toàn thư hé Wikipedia

Bài này viết lách về Khương Tề Thái công. Đối với vua trước tiên của Điền Tề, coi Tề Thái công (Điền Tề).

Bạn đang xem: khương tử nha là ai

Khương Tử Nha 姜子牙
Vua chư hầu Trung Quốc (chi tiết...)
Vua nước Tề
Trị vì	1046 TCN - 1017 TCN
Tiền nhiệm	Không sở hữu (Quân ý kiến quốc)
Kế nhiệm	Tề Đinh công
Thông tin cẩn chung
Sinh	1156 TCN
Mất	1017 TCN
Hậu duệ	Hậu duệ Tề Đinh công
Tên thật Khương Thượng (姜尚) Thụy hiệu Thái công Miếu hiệu Thủy Tổ
Chính quyền	nước Tề

Khương Tử Nha (chữ Hán: 姜子牙, 1156 TCN - 1017 TCN), tính Khương (姜), thị Lữ (呂), thương hiệu Thượng (尚), tự động Tử Nha (子牙), lại được gọi là Thượng Phụ (尚父), là khai quốc công thần ngôi nhà Chu thế kỷ 12 trước Công vẹn toàn và là quân công ty khai lập nước Tề tồn bên trên kể từ thời Tây Chu cho tới thời Chiến Quốc vô lịch sử hào hùng Trung Quốc. Cách gọi Khương Tử Nha, ghép tính và danh, trở thành thịnh hành trải qua tè thuyết Phong thần biểu diễn nghĩa. Do là vị quân công ty trước tiên của nước Tề, nên thường thì còn được gọi là Tề Thái công (齊太公), hay còn gọi là Khương Thái công (姜太公), Thái công Vọng (太公望) hoặc Lữ Vọng (呂望).

Khương Tử Nha được nghe biết như 1 vị quân sư vĩ đại, là kẻ vẫn thêm phần lập nên sự nghiệp ngôi nhà Chu kéo dài thêm hơn nữa 800 năm, là triều đại kéo dãn dài nhất vô lịch sử hào hùng Trung Quốc. Ông phổ biến vô văn hóa truyền thống Đông Á qua quýt kỳ tích Thái Công điếu ngư (太公釣魚; Thái Công câu cá) hoặc hay còn gọi là Lữ Vọng câu cá. Hình tượng của ông còn trở thành phổ biến qua quýt tè thuyết Phong thần biểu diễn nghĩa, một kiệt tác truyền thuyết dã sử phát biểu về sự việc quật khởi của Chu Võ vương vãi ngăn chặn ngôi nhà Thương của Trụ Vương.

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Thượng là kẻ ở Đông Hải (東海; ni là thị xã Cử, Sơn Đông). Tổ tiên ông là Lã tì Di, từng thực hiện chức Tứ nhạc hùn Hạ Vũ trị thủy sở hữu công. Sử ký xác lập tổ tiên ông được phong ở khu đất Lã vào tầm khoảng thời Thuấn cho tới thời ngôi nhà Hạ.

Vào thời Tiên Tần, một người quyền quý và cao sang thông thường sở hữu nhị loại bọn họ, một là bọn họ của tổ tiên (Tính; 姓), loại là bọn họ của Thị tộc (Thị; 氏). Họ tổ tiên của ông là Khương (姜), bởi thị tộc của ông ở khu đất Lã kể từ ê lấy Lã (呂) thực hiện bọn họ của thị tộc. Tên thiệt của ông là Thượng, còn biểu tự động của ông sở hữu nhị thuyết, một là Tử Nha, nhị là Thượng Phụ (Thượng Phụ hoàn toàn có thể là tích Lúc Văn Vương tắt hơi phó thác Võ Vương mang lại Tử Nha. Võ Vương kính trọng gọi ông là Thượng Phụ). Khi ấy biểu tự động là tên gọi được bịa của một người quyền quý và cao sang ghi lại sự trưởng thành và cứng cáp, và Lúc giao phó du phía bên ngoài người tớ hoặc gọi biểu tự động của nhau để giữ lại sự tôn trọng.

Vào thời Ngũ Hồ Thập lục quốc, Lã Quang nhận Lã Thượng thực hiện tổ tiên, nên truy tôn thực hiện Thủy Tổ (始祖).

Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]

Giúp Tây tì hầu Cơ Xương[sửa | sửa mã nguồn]

Sang thời ngôi nhà Thương, vì như thế Lã Thượng là con cái con cháu chi loại nên từ từ phát triển thành dân thông thường. Vì ngôi nhà nghèo nàn, Khương Thượng tuổi hạc già cả thông thường chuồn câu cá ở sông Vị.

Thủ lĩnh cỗ tộc Chu là Tây tì hầu Cơ Xương săn bắt, gặp gỡ Khương Thượng đang được câu cá phía bắc sông Vị. Cơ Xương thì thầm với ông rất rất ưng ý, ngưỡng mộ tài năng của ông. Cơ Xương ghi nhớ câu nói. tổ tiên là Thái Công nhắn rằng sẽ có được vị thánh cho tới nước Chu, hùn Chu phồn thịnh, ứng với quẻ bói trước lúc săn bắt. Do ê, Cơ Xương ngược quyết Khương Thượng đó là người Thái Công chờ mong trước đó và tôn ông thực hiện Thái Công Vọng (太公望; tức là người nhưng mà [Chu] Thái Công ngóng đợi), đón lên xe pháo về cung và tôn ông thực hiện thầy^[1].

Câu chuyện sự tích này được biên chép nhanh nhất có thể là vô cỗ Lục Thao, một cỗ binh thư được mang lại là vì chủ yếu Khương Thượng viết lách. Tuy nhiên, những học tập fake về sau nhận định rằng cuốn sách được biên soạn kể từ thời Chiến Quốc.

Sử ký còn dẫn tăng vài ba thuyết nữa về Khương Thượng^[1]:

• Ông từng đi làm việc quan tiền mang lại vua Trụ ngôi nhà Thương tuy nhiên thấy vua Trụ vô đạo nên vứt ngôi nhà Thương, chuồn du thuyết những chư hầu tuy nhiên cũng ko thành công xuất sắc. Cuối nằm trong ông thanh lịch nước Chu với Tây tì.
• Cơ Xương bị vua Trụ nhốt ở Dữu Lý. Bầy tôi của Cơ Xương là Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu biết Khương Thượng là nhân tài bèn mời mọc ông về liên minh. Khương Thượng nhận câu nói. về hùn Chu. Ông nằm trong Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu đồng mưu mẹo dò la gái đẹp mắt và vật kỳ lạ dưng vua Trụ nhằm chuộc Tây tì hầu ra bên ngoài. Từ ê ông được Tây tì hầu Cơ Xương tôn thực hiện thầy.

Khương Thượng hùn Cơ Xương kiểm soát và chấn chỉnh nội trị và thi công lực lượng nước Chu nhằm mưu mẹo tấn công ụp ngôi nhà Thương tàn bạo phật lòng dân. Ông hùn Tây tì tấn công những khu đất Sùng, Bế Tắc Tu, Khuyển, Di, không ngừng mở rộng cương vực nước Chu. Bờ cõi nước Chu to lớn, cướp nhị phần phụ thân thiên hạ khi đó^[1]. Cơ Xương bị tiêu diệt, con cái là Cơ Phát lên thay cho.

Giúp Chu Vũ vương vãi khử Trụ[sửa | sửa mã nguồn]

Khoảng 9 năm sau thời điểm Cơ Xương rơi rụng (1126 TCN)^[2][3], Cơ Phát hội chư hầu sẵn sàng tấn công Đế Tân (tức Trụ Vương), Khương Thượng đứng đầu quân team. 800 nước chư hầu cho tới hưởng trọn ứng, tuy nhiên Cơ Phát nhận định rằng thời cơ ko chín nên tạm thời rút về.

Năm loại 11 (1124 TCN), thấy chính vì sự ngôi nhà Thương vẫn rất rất suy cồn, Tây tì Cơ Phát lại nằm trong Khương Thượng đi ra quân. Dù Lúc đi ra trận bói cần quẻ xấu xí tuy nhiên Khương Thượng vẫn răn dạy Cơ Phát là quẻ lành lặn và cứ đi ra quân. Cơ Phát nghe theo đòi.

Khương Thượng đứng vị trí số 1 quân team hội chư hầu ở bến Mạnh Tân. Chư hầu theo đòi Chu tấn công Đế Tân. Đến mon hai năm loại 12 (1123 TCN), quân Chu vượt qua quân Thương ở Mục Dã, cho dù lực lượng quân Thương tấp nập rộng lớn nhưng vì Đế Tân tàn bạo nên binh lính ân oán ghét bỏ, ngả theo đòi mặt mày Chu. Đế Tân thấy toàn quân tan chảy, bèn chạy cho tới Lộc Đài, tự động thiêu nhưng mà bị tiêu diệt. Tương truyền chủ yếu ông vẫn đi ra tay thịt Vương hậu của Đế Tân là Đát Kỷ.

Xem thêm: chử đồng tử là ai

Tề Thái công[sửa | sửa mã nguồn]

Cơ Phát đăng quang thiên tử, tức là Chu Vũ Vương. Vũ Vương đi ra câu nói. lôi kéo nhân tài về triều đình đáp ứng thi công giang sơn, nhiều hiền đức sĩ đi ra thực hiện quan tiền và được phong tước đoạt. Duy sở hữu Cuồng Duật vẫn tiếp tục quyết tâm ở ẩn. Chu Vũ Vương hoặc tin cẩn Cuồng Duật là nhân tài khan hiếm thấy ngay lập tức phái Khương Tử Nha đến tới điểm mời mọc, song cho dù thuyết phục thế này Cuồng Duật cũng ko Chịu, và bảo rằng mong muốn học tập theo đòi gương Hứa Do ngày trước thưởng thức nốt quãng đời sót lại. Khương Tử Nha răn dạy ko được ngay tức thì hạ mệnh lệnh chém đầu Cuồng Duật nhằm thị bọn chúng. Khi Khương Tử Nha hồi kinh thuật lại vụ việc thì bị Chu Vũ Vương quở trách cứ, Tử Nha vấn đáp rằng: giờ là khi giang sơn cần thiết nhân tài, nếu như người nào cũng như Cuồng Duật thì làm những gì sở hữu người thi công giang sơn. Vả lại nếu như tài xuất sắc nhưng mà ko lấy đi ra dùng thì dẫu tài cho tới bao nhiêu cũng chẳng nhằm làm những gì, vậy nên chém bị tiêu diệt vừa phải nhằm thực hiện gương mang lại kẻ không giống cũng vừa phải là răn đe những ai ko thực bụng với triều đình^[4] Quả nhiên, sau vụ việc ê, những người dân dửng dưng với ngôi nhà Chu không thể dám trầm trồ cao quý nhưng mà ở ẩn nữa.

Khương Thượng là công thần, được phong thực hiện vua Tề ở khu đất Doanh Khâu. Trên đàng thanh lịch phía tấp nập về khu đất được phong, ông nghỉ ngơi tối vô quán trọ. Người vô quán răn dạy ông nên chuồn vội vàng về kẻo sở hữu sự giành giật giành. Khương Thượng nghe theo đòi, đang được tối trở dậy đem áo lên đàng, cho tới tảng sáng sủa thì về cho tới khu đất Doanh Khâu. Đúng khi ê Lai Hầu là vua khu đất Lai ở ở kề bên vốn liếng là chư hầu cũ ở trong nhà Thương ko thần phục ngôi nhà Chu, sở hữu ý muốn giành giật khu đất Doanh Khâu với ông, bèn đem quân cho tới tấn công. Khương Thượng sửa thanh lịch chính vì sự, lấy lòng người bạn dạng địa. phần lớn người theo đòi về cỗ vũ, hùn ông vượt qua được Lai Hầu. Ông đầu tiên phát triển thành vua nước Tề^[1].

Chu Vũ Vương tắt hơi, con cái là Chu Thành Vương nối ngôi. Ba người em Vũ Vương lại nghe theo đòi con cái vua Trụ là Vũ Canh cất binh phản ngôi nhà Chu, bên cạnh đó mách bảo người Di ở khu đất Hoài hưởng trọn ứng. Chu Công Đán nhân danh Chu Thành Vương sai Thiệu Khang công chuồn sứ cho tới nước Tề, giao phó toàn quyền mang lại ông chinh trừng trị những điểm ko thần phục: phía tấp nập cho tới hải dương, phía tây cho tới sông Hoàng Hà, phía nam giới cho tới Mục Lăng, phía bắc cho tới Vô Lệ.

Tề Thái công theo đòi mệnh lệnh, đem quân chinh trừng trị những điểm. Trong Lúc ê Chu Công Đán cũng đi ra quân dẹp lực lượng của Vũ Canh. Sau 3 năm, ngôi nhà Chu dẹp được loàn. Tề Thái công cũng không ngừng mở rộng cương thổ, nước Tề phát triển thành nước rộng lớn.

Sau này sẽ không rõ rệt Tề Thái công rơi rụng năm này. Sử ký chỉ ghi ông lâu rộng lớn 100 tuổi hạc. Tính kể từ Lúc gặp gỡ Cơ Xương năm 80 tuổi hạc cho tới Lúc tắt hơi, Khương Tử Nha sinh hoạt trong tầm rộng lớn hai mươi năm cuối thời ngôi nhà Thương, đầu thời ngôi nhà Chu. Tính riêng rẽ kể từ Lúc ông đáp ứng Chu Vũ Vương (1134 TCN) cho tới Lúc ngôi nhà Chu dẹp đoạn loàn Vũ Canh (1113 TCN) là 21 năm, Lúc nhập cuộc dẹp loàn thì Khương Tử Nha vẫn ngoài 100 tuổi^[1][5].

Con ông là Khương (Lã) Cấp lên nối ngôi, tức là Tề Đinh công.

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Binh pháp Lục Thao[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện ni vẫn còn đó một bạn dạng lưu được cho rằng binh pháp của Khương Tử Nha mang tên là: Lục Thao. Một số người coi binh pháp này là dẫn chứng thuyết phục nhất chứng tỏ sự tồn bên trên sở hữu thiệt của hero Khương Tử Nha.

Lục Thao nói theo một cách khác là cỗ binh pháp lâu lăm nhất của Trung Quốc và thế giới, hay còn gọi là Binh Pháp Thái Công. Trong Chiến Quốc Sách, những tướng tá quân cũng thông thường coi sách Lục Thao như sách giáo khoa về binh pháp.

Bộ binh pháp Lục Thao bao gồm 6 quyển:

Quyển I: Văn Thao - bao gồm 12 thiên.

Quyển II: Võ Thao - 5 thiên.

Quyển III: Long Thao - 13 thiên.

Quyển IV: Hổ Thao - 12 thiên.

Quyển V: Báo Thao - 8 thiên.

Quyển VI: Khuyển Thao - 12 thiên.

Càn tinh vạn niên ca[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Tử Nha sẽ là người sáng tác của Càn tinh vạn niên ca - những bài bác thơ Dự kiến sau này lịch sử hào hùng Trung Quốc.

Càn tinh vạn niên ca Dự kiến những đời trị, loàn, nêu thương hiệu tách tự động và thời hạn nuốm quyền của những vua chúa, người thống trị Trung Quốc vô một hội (10.800 năm)^[6].

Trong văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]

Trong văn học[sửa | sửa mã nguồn]

Dân gian dối lưu truyền những câu truyện truyền thuyết, truyền thuyết vô nằm trong bí ẩn về Khương Tử Nha. Thậm chí còn tồn tại cả một cuốn sách truyền thuyết Phong thần biểu diễn nghĩa phát biểu xoay xung quanh Khương Tử Nha và trận chiến Chu - Thương. Trong tè thuyết này, Khương Tử Nha là môn sinh của Nguyên Thủy Thiên Tôn sở hữu sứ mệnh phong những vị thánh thần từ các việc hùn ngôi nhà Chu lật ụp ngôi nhà Thương.

Xem thêm: hoàng thần tài là ai

Bấy giờ, Cơ Xương nuôi chí lật ụp ngôi nhà Thương, đi mọi nơi dò la kiếm người hiền đức tài. Một hôm, lên núi Án Thư Khê thấy Khương Tử Nha ngồi câu cá với cùng một lưỡi câu trực tiếp. Thấy kỳ lạ, Cơ Xương mới mẻ hỏi: "ông lão, sao câu cá bởi lưỡi câu trực tiếp thế thì câu sao được?". Khương Tử Nha mới mẻ trả lời: "Lưỡi câu thông thường chỉ câu được cá, lưỡi câu này mới mẻ câu được minh công ty." (Một truyền thuyết không giống bảo rằng sở hữu người tiều phu chất vấn ông sao câu được cá với lưỡi câu trực tiếp, ông vấn đáp rằng ông ko câu cá nhưng mà câu Công, câu Hầu). Thấy vậy Cơ Xương mới mẻ lấy những chuyện thế cuộc đi ra chất vấn, ngược nhiên Khương Tử Nha vấn đáp thông trong cả đã cho chúng ta thấy những loài kiến giải siêu phàm thế là kể từ ê Khương Tử Nha theo đòi phò Cơ Xương. Lúc bấy giờ ông vẫn 60 tuổi hạc.

Trong trận chiến Chu - Thương, ngôi nhà Chu còn tồn tại sự trợ hùn của những tướng tá ngôi nhà trời không giống như: Nhị Lang Thần, phụ vương con cái Tháp Lý Thiên Vương - Na Tra hoàng thái tử... Trong Lúc ê phía ngôi nhà Thương cũng rất được sự trợ hùn của Cửu Vĩ Hồ, Thân Công Báo...

Cũng theo đòi truyền thuyết này, Khương Tử Nha là một trong người dân có pháp thuật cao siêu. Cuộc chiến là một trong mẩu chuyện truyền thuyết về những cuộc sánh tài phép màu và mưu mẹo lược sống động, thú vị nhưng mà những hero vô này còn tác động cho tới cả những truyền thuyết không giống.

Trong năng lượng điện ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

• Lưu Đức Khải đóng góp Khương Tử Nha vô Phong Thần Bảng 1 và 2 (phim 2006 + 2008)
• Trần Kiện Phong đóng góp Khương Tử Nha vô phim Anh Hùng Phong Thần Bảng phần 1 và 2 (phim năm trước và 2015)

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tề (nước)
• Khương Tề
• Chu Văn Vương
• Chu Vũ Vương
• Chu Công Đán
• Phong thần biểu diễn nghĩa
• Cuồng Duật

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Sử ký Tư Mã Thiên, những thiên:
  • Chu bạn dạng kỷ
  • Tề Thái công thế gia
• Mã Nguyên Lương, Lê Xuân Mai (2004), Khổng Minh, Nhà xuất bạn dạng Đà Nẵng
• Trình Doãn Thắng, Ngô Trâu Cương, Thái Thành (1998), Cố sự Quỳnh Lâm, Nhà xuất bạn dạng Thanh Hoá

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Càn tinh vạn niên ca giờ Trung
• Lời giải Càn tinh vạn niên ca