tôn trung sơn là ai

By Admin 14/09/2023 0

Đây là 1 nội dung bài viết cơ bạn dạng. Nhấn vô trên đây nhằm hiểu biết thêm vấn đề.

Bạn đang xem: tôn trung sơn là ai

Bách khoa toàn thư há Wikipedia

Tôn Trung Sơn
孫中山

Tôn Dật Tiên vô trong thời hạn 1910s

Đại Tổng thống Lâm thời Trung Hoa Dân Quốc
Nhiệm kỳ
1 mon một năm 1912 – 10 mon 3 năm 1912
(69 ngày)
Tiền nhiệmPhổ Nghi (Hoàng đế Trung Hoa)
Kế nhiệmViên Thế Khải (Tổng thống đầu tiên)
Chủ tịch Trung Quốc Quốc Dân Đảng
Nhiệm kỳ
10 mon 10 năm 1919 – 2 mon 3 năm 1925
(5 năm, 143 ngày)
Tiền nhiệm Không
Kế nhiệmTrương Nhân Kiệt
Thông tin tưởng cá nhân
Sinh12 mon 11, 1866
làng Thuý Hanh, trấn Hương Sơn, phủ Quảng Châu Trung Quốc, tỉnh Quảng Đông, Đại Thanh
Mất12 mon 3, 1925 (58 tuổi)
Bắc Kinh, Trung Hoa Dân Quốc
Quốc tịchTrung Quốc
Đảng chủ yếu trịQuốc Dân Đảng (KMT)
Phối ngẫuLư Mộ Trinh (1885-1915)
Tống Khánh Linh (1915-1925)
Alma materTrường ĐH Tây Y Hồng Kông cho những người Hoa (香港華人西醫書院, Hương Cảng Hoa nhân Tây hắn thư viện)
Nghề nghiệpThầy dung dịch, Nhà chủ yếu trị, Nhà cách mệnh, Nhà văn

Tôn Trung Sơn (chữ Hán: 孫中山; 12 mon 11 năm 1866 – 12 mon 3 năm 1925[1][2]), nguyên vẹn danh là Tôn Văn (孫文), tự động Tải Chi (載之), hiệu Nhật Tân (日新), Dật Tiên (逸仙) là 1 chủ yếu khách hàng, triết nhân chủ yếu trị và chưng sĩ người Trung Quốc, người vào vai trò cần thiết vô cuộc Cách mạng Tân Hợi năm 1911 lật ụp triều đại căn nhà Thanh của những người Mãn Châu và khai sinh rời khỏi Trung Hoa Dân Quốc.

Ông được tôn xưng là Quốc phụ bên trên Trung Hoa Dân Quốc và được xem là người tiền phong của cơ hội mạng (Cách mạng tiên hành giả) bên trên Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Vợ của ông là Tống Khánh Linh, cũng là 1 hero cách mệnh có tiếng. Ông cũng có tiếng nhờ việc lời khuyên và cải cách và phát triển căn nhà nghĩa Tam Dân.

Cuộc đời[sửa | sửa mã nguồn]

Xu bạc 1 yuan kỷ niệm ngày xây dựng của Trung Hoa Dân Quốc (1912 - 1927), với mặt mày trước là chân dung của Tôn Trung Sơn

Học vấn[sửa | sửa mã nguồn]

Ông sinh ngày 12 mon 11 năm 1866[2] ở tỉnh Quảng Đông[2] vô một mái ấm gia đình dân cày khá fake. Năm 13 tuổi tác, ông cho tới học tập ở Honolulu bên trên đái bang Hawaii vì thế đem người anh kinh doanh ở trên đây, ở trên đây ông học tập những ngôi trường đái học tập và trung học tập nên Chịu đựng tác động rất rộng của phương Tây. Năm 1883, ông quay trở lại nước, và năm 1886 ông học tập Trường Đại học tập Y khoa Hương Cảng và phát triển thành chưng sĩ năm 1892.[1][3] Ông là 1 vô 2 người được chất lượng nghiệp vô lớp 12 người.[4][5][6] Tuy nhiên tiếp sau đó thấy tình cảnh tổ quốc bị những đế quốc phân tách xé, ông vứt nghề ngỗng hắn theo gót con phố chủ yếu trị.

Theo Kitô giáo[sửa | sửa mã nguồn]

Thời trung học tập, ông học tập bên trên Trường ʻIolani được giáo dục vày những người dân Anh theo gót Anh giáo. Tuy ngôi trường này sẽ không nên học viên nên theo gót đạo tuy nhiên yên cầu học viên dự lễ tận nơi nguyện vô căn nhà nhật. Tại ngôi trường, ông lần thứ nhất xúc tiếp với Kitô giáo và bị tuyệt vời đậm đà. Theo Schriffin, Kitô giáo vẫn đem tác động rộng lớn cho tới toàn cỗ cuộc sống chủ yếu trị vô sau này của Tôn Dật Tiên.[7] Sau này ông được cọ tội bên trên Hồng Kông vày một căn nhà truyền đạo Hoa Kỳ và phát triển thành một tín hữu Tự trị giáo đoàn (Congregational church, Công lý hội).[8][9] Ông tham gia Nhà thờ Đạo Tế (道濟會堂, được tạo nên vày Hội Truyền giáo London vô năm 1888)[10] vô khi tham gia học Y khoa ở Hồng Kông. Việc ông theo gót đạo Ki-tô tương tác cho tới những hoàn hảo cách mệnh và nỗ lực nâng cấp tổ quốc.[9] Tuy nhiên việc ông đem thiệt sự tin tưởng theo gót đạo Ki-tô hay là không vẫn còn đấy giành cãi.

Lập gia đình[sửa | sửa mã nguồn]

Xem thêm: vo hoai linh la ai ten gi

Tôn Trung Sơn thực hiện đám hỏi với Tống Khánh Linh, người bà xã loại nhì, về sau cũng thực hiện Chủ tịch danh dự nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Em của bà, bà Tống Mỹ Linh, cưới Tưởng Giới Thạch, và vì vậy 2 căn nhà lãnh tụ phát triển thành đồng đội cột chèo. Cha của nhì bà là 1 mục sư Giám lý, mò mẫm thật nhiều chi phí trong những sinh hoạt ngân hàng, tuy vậy là bạn tri kỷ của Tôn, những vẫn nổi nóng lúc nghe đến Tôn tuyên thân phụ dự trù cưới Khánh Linh, chính vì Tôn là 1 người dân có đạo và vẫn đem bà xã với thân phụ con cái. Ông nghĩ rằng Tôn đã đi được ngược lại với đạo lý mà người ta nằm trong share.

Con trai ông (với người bà xã đầu Lô Mộ Trinh hoặc Lư Mộ Trinh (盧慕貞) là Tôn Khoa (孫科; bính âm: Sūn Kē) về sau thực hiện Thủ tướng mạo Trung Hoa Dân Quốc.

Ngoài nhì bà xã bên trên, theo gót Trung Quốc sử thoại, ông còn mối quan hệ khăng khít với "bà Nam Dương" Trần Túy Phần, sau thay tên là Trần Tứ.[11]

Sự nghiệp chủ yếu trị[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1894, Tôn Trung Sơn lịch sự đái bang Hawaii bên trên Hoa Kỳ giao hội Hoa kiều nằm trong chí phía xây dựng Hưng Trung hội với tôn chỉ tiến công ụp phong loài kiến Mãn Thanh, phục sinh Trung Hoa. Ông bị người anh trả về Trung Quốc vì thế hãi ông theo gót Kitô giáo tuy nhiên ông vẫn quay về Hawaii tối thiểu nhì thứ tự vô 1900 và 1901.[12] Năm 1905, Tôn Trung Sơn thống nhất Hưng Trung hội với một trong những tổ chức triển khai nội địa lập trở nên Trung Quốc Đồng minh hội tự ông thực hiện Tổng lý. Trên tờ Dân báo, cơ sở ngôn luận của hội, ông vẫn công thân phụ căn nhà nghĩa Tam Dân: "Dân tộc song lập, dân quyền tự tại, dân số hạnh phúc". Từ 1905 cho tới năm 1911 Trung Quốc Đồng minh hội tổ chức triển khai nhiều cuộc binh đổi thay ở những tỉnh miền Nam tuy nhiên ko thành công xuất sắc. Ngày 10 mon 10 năm 1911, Đồng minh hội chuyển động được đấu sĩ ở Vũ Xương (Hồ Bắc) nổi dậy khởi nghĩa và giành được thắng lợi mở màn cho tới Cách mạng Tân Hợi. Phong trào này nhanh gọn lẹ bùng phát ở nhiều tỉnh không giống. Ngày 29 mon 12 năm 1911, Tôn Trung Sơn về nước, được đại hội đại biểu những tỉnh họp ở Nam Kinh đề cử thực hiện Đại Tổng thống tạm thời.

Ngày 1 mon một năm 1912, ông tuyên thệ nhậm chức Đại Tổng thống Lâm thời Trung Hoa Dân Quốc bên trên Nam Kinh. Nhưng một mon sau, ông nhượng bộ chức này cho tới Viên Thế Khải với ĐK Viên Thế Khải bắt vua căn nhà Thanh thoái vị nhằm xây dựng chính sách nằm trong hòa tuy nhiên Viên Thế Khải vẫn phản bội, đàn áp lực đè nén lượng dân căn nhà nằm trong hòa.

Ảnh hưởng[sửa | sửa mã nguồn]

Tôn Trung Sơn là hero lạ mắt vô số những căn nhà chỉ huy Trung Quốc thế kỷ XX, với nổi tiếng rộng lớn bên trên cả Trung Quốc đại lục và Đài Loan. Là người khai sinh nên Trung Hoa Dân Quốc, bên trên Đài Loan ông được tôn xưng là Quốc phụ. Tại đại lục, ông được xem là Cách mạng tiên hành giả ("người tiền phong của cơ hội mạng") và thương hiệu của ông thậm chí là còn được nhắc cho tới vô lời nói tựa Hiến pháp Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Việt Nam[sửa | sửa mã nguồn]

Tôn Văn (ngồi mặt mày phải) gặp gỡ những viên chức Pháp bên trên thủ đô hà nội, 1902

Chủ nghĩa Tam Dân của Tôn Trung Sơn đem tác động thâm thúy cho tới trào lưu đấu giành giành song lập ở VN.[13] Theo giới sử học tập VN, Tôn Trung Sơn đem quan hệ thâm thúy rộng lớn với xã hội người Hoa bên trên Chợ Lớn, TP Sài Gòn và thủ đô hà nội. Lần đầu ông cho tới VN là bên trên TP Sài Gòn vô năm 1900 và kéo dài hơn nữa 2 tuần. Ông cho tới thủ đô hà nội thứ tự nguồn vào mon 12 năm 1902. Từ khoảng chừng mon 3 năm 1907, ông sinh hoạt ở VN rộng lớn 1 năm.[13] Tại thủ đô hà nội, ông ngụ ở Hội quán Quảng Đông, số 22 phố Hàng Buồm.[14] Theo căn nhà sử học tập Chương Thâu, cựu Trưởng chống Lịch sử Cận đại nằm trong Viện Sử học tập VN, hàng loạt những mới những căn nhà Cách mạng VN, kể từ Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh cho đến Sài Gòn đều Chịu đựng tác động thâm thúy rộng lớn của tư tưởng Tam Dân Chủ nghĩa của Cách mạng Tân Hợi.[15] Ngay cả tiếp sau đó, Việt Minh (Việt Nam Độc lập Đồng minh Hội) cũng khá được tổ chức triển khai theo gót nguyên hình của Trung Quốc Đồng minh Hội tự Bác sĩ Tôn Dật Tiên tạo nên bên trên Trung Quốc năm 1905. Tiêu ngữ của VN Dân căn nhà Cộng hòa Độc lập - Tự tự - Hạnh phúc được Sài Gòn lấy kể từ căn nhà nghĩa Tam Dân của Tôn Trung Sơn vẫn được quốc gia VN người sử dụng cho tới ni.[13]

Cao Đài Tam Thánh, kể từ ngược lịch sự phải: Tôn Trung Sơn, Victor Hugo và Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Tôn Trung Sơn được kính trọng vô đạo Cao Đài như là 1 vô Tam Thánh ký Thiên Nhân Hòa ước thứ tự loại thân phụ. Ngay chủ yếu năng lượng điện của Thánh thất Cao Đài ở Tây Ninh hiện tại còn treo hình ảnh Tam Thánh ở trong phần sang trọng nhất. Tại Quận 7, Thành phố Sài Gòn mang 1 con phố có tên Tôn Dật Tiên.

Xem thêm: tô mạt nhi là ai

Tên[sửa | sửa mã nguồn]

  • Phả danh (theo gia phả): Tôn Đức Minh (孫德明)
  • Ấu danh, đái danh (sơ sinh): Tôn Đế Tượng (孫帝象)
  • Nguyên danh, đại danh (phổ đổi thay đương thời): Tôn Văn (孫文)
  • Biểu tự động (tên chữ): Tải Chi (載之)
  • Giáo danh (tên thánh): Nhật Tân (日新)
  • Tên phương Tây: Tôn Dật Tiên (孫逸仙 Sun Yat-sen)
  • Tên Nhật Bản: Trung Sơn Tiều (中山樵 Nakayama Shō)
  • Tên phổ biến: Tôn Trung Sơn (孫中山)
  • Danh hiệu: Quốc phụ (國父)

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ a b Singtao daily. Saturday edition. ngày 23 mon 10 năm 2010. 特別策劃 section A18. Sun Yat-sen Xinhai revolution 100th anniversary edition 民國之父.
  2. ^ a b c “Chronology of Dr. Sun Yat-sen”. National Dr. Sun Yat-sen Memorial Hall. Bản gốc tàng trữ ngày 23 mon 8 năm 2013. Truy cập ngày 15 mon 3 năm 2013.
  3. ^ 游梓翔. [2006] (2006). 領袖的聲音: 兩岸領導人政治語藝批評, 1906–2006. 五南圖書出版股份有限公司 publishing. ISBN 957-11-4268-9, ISBN 978-957-11-4268-5. p 82.
  4. ^ HK university. [2002] (2002). Growing with Hong Kong: the University and its graduates: the first 90 years. ISBN 962-209-613-1, ISBN 978-962-209-613-4.
  5. ^ Singtao daily. ngày 28 mon hai năm 2011. 特別策劃 section A10. Sun Yat-sen Xinhai revolution 100th anniversary edition.
  6. ^ South Trung Quốc morning post. Birth of Sun heralds dawn of revolutionary era for Trung Quốc. ngày 11 mon 11 năm 1999.
  7. ^ “Sun Yat-sen and Christianity”. Bản gốc tàng trữ ngày 3 mon 5 năm 2019. Truy cập ngày 2 mon một năm 2014.
  8. ^ Bergère: 26
  9. ^ a b Soong, (1997) p. 151-178
  10. ^ 中西區區議會 [Central & Western District Council&#93 (2006), “孫中山先生史蹟徑 [Dr Sun Yat-sen Historical Trail&#93” (PDF), Dr. Sun Yat-sen Museum (bằng giờ Trung và Anh), Hong Kong, China: Dr. Sun Yat-sen Museum, tr. 30, Bản gốc (PDF) tàng trữ ngày 24 mon hai năm 2012, truy vấn ngày 15 mon 9 năm 2012 Quản lý CS1: nhiều tên: list người sáng tác (liên kết)
  11. ^ "Bà Nam Dương" của Tôn Trung Sơn
  12. ^ Brannon, John (ngày 16 mon 8 năm 2007). “Chinatown park, statue honor Sun Yat-sen”. Honolulu Star-Bulletin. Truy cập ngày 17 mon 8 năm 2007. During a 1900 visit, Sun told The Publisher […] He said in a 1901 interview here that "This is my Hawai'i.
  13. ^ a b c Quốc Phương (7 mon 10 năm 2011). “Tam Dân căn nhà nghĩa vẫn còn đấy thời sự với VN”. BBC giờ Việt.
  14. ^ Tin hình ảnh bên trên Đài truyền hình BBC giờ Việt, ngày 7/10/2011.
  15. ^ Nhìn lại 100 năm cuộc Cách mạng Tân Hợi, BBC giờ Việt ngày 17/09/2011

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons đạt thêm hình hình ảnh và phương tiện đi lại truyền đạt về Tôn Trung Sơn.
  • Tôn Trung Sơn bên trên Từ điển bách khoa Việt Nam
  • Sun Yat-sen (Chinese leader) bên trên Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)
  • ROC Government Biography (tiếng Anh) (tiếng Trung)
  • Sun Yat-sen in Hong Kong University of Hong Kong Libraries, Digital Initiatives
  • Contemporary views of Sun among overseas Chinese
  • Yokohama Overseas Chinese School established by Dr. Sun Yat-sen
  • National Dr. Sun Yat-sen Memorial Hall Official Website (tiếng Anh) (tiếng Trung)
  • Dr. Sun Yat Sen Middle School 131, Thành Phố New York City
  • Dr. Sun Yat Sen Museum, Penang, Malaysia
  • Homer Lea Research Center
  • Was Yung Wing Dr. Sun's supporter? Lưu trữ 2011-07-12 bên trên Wayback Machine The Red Dragon scheme reveals the truth!
  • Miyazaki Toten Lưu trữ 2011-10-05 bên trên Wayback Machine He devoted his life and energy to lớn the Chinese people.
  • MY GRANDFATHER, DR. SUN YAT-SEN – By Lily Sui-fong Sun
  • 浓浓乡情系中原—访孙中山先生孙女孙穗芳博士 – 我的祖父是客家人. chinanews.com.cn. ngày 4 mon 12 năm 2003.
  • Dr. Sun Yat-Sen Foundation of Hawaii A virtual library on Dr. Sun in Hawaii including sources for six visits
  • Who is Homer Lea? Lưu trữ 2011-03-03 bên trên Wayback Machine Sun's best friend. He trained Chinese soldiers and prepared the frame work for the 1911 Chinese Revolution.
  • Các kiệt tác của Tôn Trung Sơn bên trên Dự án Gutenberg
  • Các kiệt tác của hoặc nói đến Tôn Trung Sơn bên trên Internet Archive

Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Tôn Trung Sơn (1995). Chủ nghĩa Tam Dân. Nguyễn Như Diệm; Nguyễn Tu Tri biên dịch.Quản lý CS1: nhiều tên: list dịch fake (liên kết) Nhà vạc hành: Viện tin tức Khoa học tập Xã hội, bên dưới sự giúp sức của Văn chống Kinh tế và Văn hóa Đài Bắc bên trên thủ đô hà nội.