voltaire là ai

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Voltaire
Voltaire Lúc 24 tuổi tác tự Catherine Lusurier vẽ
Sinh	François-Marie Arouet 21 mon 11 năm 1694 Paris, Pháp
Mất	30 mon 5 năm 1778 (83 tuổi) Paris, Pháp
Bút danh	Voltaire
Nghề nghiệp	nhà văn, triết nhân, thi đua sĩ, căn nhà biên soạn kịch
Quốc tịch	Pháp
Ảnh hưởng trọn bởi John Locke, Isaac Newton
Ảnh hưởng trọn tới Cách mạng Pháp, Victor Hugo, Frederick the Great, Nhóm lập quốc Hoa Kỳ, Marquis de Sade, Friedrich Nietzsche, Karl Marx, Juan José Castelli, Jean-Paul Sartre, A.J. Ayer

François-Marie Arouet (tiếng Pháp: [fʁɑ̃.swa ma mãnh.ʁi aʁ.wɛ]; 21 mon 11 năm 1694 – 30 mon 5 năm 1778), được nghe biết nhiều hơn thế bên dưới cây viết danh Voltaire (;^[1] tiếng Pháp: [vɔl.tɛːʁ]; phiên âm giờ đồng hồ Việt: Vôn-te), là một trong căn nhà văn, sử gia và triết nhân Pháp thời Khai sáng sủa. Ông nổi trội về sự việc trào phúng và rắn rỏi công kích chính sách bầy tớ, Giáo hội Công giáo và Ki-tô giáo rằng cộng đồng, tương tự việc cổ súy tự tại tôn giáo, tự tại ngôn luận và việc tách giáo hội thoát ra khỏi giang san.

Voltaire là một trong cây viết lách đa dạng, với tương đối nhiều sáng sủa tác nằm trong đa số từng chuyên mục văn học tập kể từ kịch, thơ, đái thuyết, luận văn cho tới những công trình xây dựng sử học tập và khoa học tập. Ông tiếp tục viết lách rộng lớn 2000 đầu sách rộng lớn nhỏ nằm trong trăng tròn.000 bức thư.^[2] Ông công khai minh bạch cỗ vũ những quyền tự tại dân sự tuy vậy chính sách phê duyệt thời cơ cực kỳ nóng bức. Là một tay luận chiến hóm hỉnh, ông hay được sử dụng những kiệt tác của tớ nhằm công kích sự nghiêm ngặt và giáo điều ở trong nhà nước và giáo hội Pháp thời ông sinh sống.

Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]

Voltaire sinh vào năm 1694 bên trên thủ đô Paris đi ra vô một mái ấm gia đình phụ thân là một trong quan liêu chức thuế và u là quý tộc dòng sản phẩm dõi. Ông được dạy dỗ vày những giáo sĩ dòng sản phẩm Tên, được học tập giờ đồng hồ Hy Lạp và giờ đồng hồ La Tinh. Sau này ông còn thạo những giờ đồng hồ Anh, Ý và Tây Ban Nha^[3]. Ông thuở đầu thực hiện thư ký rồi sau trả hẳn quý phái nghiệp viết lách. Ông hầu hết viết lách văn thơ chỉ trích xã hội đương thời và vậy nên bị giày vò quý phái Anh Quốc, điểm ông chịu đựng nhiều tác động và sau phụ thân năm lên đường giày vò ông tiếp tục viết lách Lettres philosophiques (Những lá thư triết học tập về nước Anh).

Về Pháp ông ở bên trên thành tháp Château de Cirey bên trên mạn biên cương thân thích vùng Champagne và Lorraine. Chính điểm phía trên ông chính thức mối quan hệ với Émile của Châtelet, bà xã của những người công ty thành tháp. Voltaire nằm trong bà nữ giới hầu tước đoạt này tiếp tục thuế tập luyện nhiều giấy tờ tư liệu và cùng với nhau nghiên cứu và phân tích bọn chúng lại cùng với nhau thực hiện thực nghiệm "khoa học tập tự động nhiên" tức thì bên trên thành tháp. Cạnh cạnh say sưa khoa học tập bất ngờ và là tín loại của Newton ông cũng nghiên cứu và phân tích sử học tập và viết lách Essay upon the Civil Wars in France (Luận văn về Nội chiến ở Pháp) vày giờ đồng hồ Anh. Ông cũng viết lách về vua Louis XIV, mô tả về sự việc vững mạnh của nền quân sự chiến lược nước Pháp thời ấy.^[4] Với tiểu truyện vua Thụy Điển là Karl XII ông chính thức ý kiến phản đối tôn giáo của tớ. Tuyệt tác này bị nhà nước Pháp thù ghét, tự ông trầm trồ bất nhã Lúc mô tả về quân địch của vua Karl XII là August II, Tuyển hầu tước đoạt xứ Sachsen kiêm vua Ba Lan (một trong mỗi người con riêng biệt của vua August II là danh tướng mạo Pháp Maurice de Saxe). Ông cực kỳ ngưỡng mộ Quốc vương vãi Karl XII, và tuyệt hảo thâm thúy vô thắng lợi lẫy lừng của ông vua này trước Nga hoàng Pyotr Đại Đế vô trận Narva bên trên Estonia (1700).^[5] Ông nằm trong bà nữ giới hầu tước đoạt còn cùng với nhau nghiên cứu và phân tích triết học tập, nhất là siêu hình học tập. Ông nằm trong nghiên cứu và phân tích Kinh thánh và nhận định rằng cần thiết phân tích nhà thời thánh thoát ra khỏi giang san. Lúc này, vua Friedrich Wilhelm I trị vì như thế nước Phổ, và Hoàng hoàng thái tử nước ấy là Friedrich đã thử thân quen với nhân tài văn học tập Voltaire.^[6] Thái tử Friedrich cũng máu mê say hiểu những kiệt tác của ông.^[7] Hai người chuyến thứ nhất trao thay đổi thư kể từ vô năm 1736,^[8] Voltaire tiếp tục viết lách thư ca tụng Thái tử Friedrich tiếp tục là một trong vị Quân vương vãi triết học tập thông minh.^[9]

Vào năm 1740, Lúc mới mẻ 28 tuổi tác, Hoàng hoàng thái tử Friedrich lên nối ngôi, tức là vua Friedrich II Đại Đế của Vương quốc Phổ. Voltaire với viết lách thơ ca tụng cuộc đăng quang quẻ của vị tân vương vãi thông minh.^[10] Tuy vị vua - triết nhân tổ chức những cải tân tiến bộ cỗ thứ nhất, những bằng hữu ở trong nhà vua như Voltaire đều sớm quan sát rằng căn nhà vua còn tồn tại côn trùng quan hoài không giống ngoài triết học tập. Nhà vua nhanh gọn lẹ xua quân giỏi nhất lấn chiếm tỉnh Silesia nhiều mạnh mẽ của Đế quốc Áo láng giềng, và giành thắng lợi.^[11] Từ năm 1741 cho tới năm 1745 với nhì trận đánh giành giật Silesia thứ nhất, và căn nhà vua vẫn trao thay đổi thư kể từ với Voltaire.^[12]

Sau Lúc Nữ Hầu tước đoạt Émile của Châtelet mất mặt, Voltaire quý phái Phổ cộng đồng sinh sống với căn nhà vua Friedrich II Đại đế^[13] - hay còn gọi là Friedrich Độc đáo.^[14] Nay, vô thư gửi cho mình hữu của ông bên trên đế kinh Paris, Voltaire mô tả TP.HCM Potsdam là miền cực kỳ lạc của triết học tập, và ca tụng vị vua vĩ đại.^[15] Tại Hoàng cung khi đó với cùng một "căn chống Voltaire".^[16] Mặc cho dù cuộc sống đời thường vương vãi fake tuy nhiên ông vẫn lưu giữ thói chỉ trích của tớ và với kiệt tác Diatribe du docteur Akakia (Chỉ trích Tiến sĩ Akkakia; thương hiệu vừa đủ Histoire du Docteur Akakia et du Natif de St Malo) tuy nhiên ông phê phán vị Viện trưởng Viện Hàn lâm Berlin là Maupertius, Voltaire tiếp tục khiến cho vua Friedrich II Đại Đế nổi nóng. Ông trở lại Pháp tuy nhiên vua Louis XV của Pháp cấm ông quay trở lại thủ đô Paris nên ông con quay quý phái Genève. Tuy thuở đầu được nghênh tiếp tuy nhiên ông lại viết lách luận văn chỉ trích triết học tập của Gottfried Leibniz qua quýt kiệt tác Candide, ou l'Optimisme (Ngay trực tiếp, hoặc lạc quan; 1759) và ông lại tách TP.HCM.

Sau bất hòa vô năm 1753, căn nhà vua Friedrich II Đại Đế tự ngưỡng mộ nhân tài của ông nên tiếp tục trao thay đổi thư kể từ với ông, lập lại tình các bạn.^[17] Vào năm 1756, cuộc Chiến giành giật Bảy năm nở rộ, quân Phổ bị quân Áo đập tan tác vô trận Kolín (1757). Nhưng căn nhà vua nước Phổ sẵn sàng thà bị tiêu diệt còn rộng lớn nhượng tỉnh Silesia mang đến giặc, và Voltaire nhận định rằng, năm xưa, một tiên vương vãi của Vương triều Brandenburg - Phổ từng bị mất mặt khu đất đai chiếm hữu được, vẫn lưu giữ mãi vinh hạnh rộng lớn lao, và ni, căn nhà vua vẫn luôn luôn trực tiếp hoàn toàn có thể "đóng một tầm quan trọng rộng lớn lao ở châu Âu". Nhà vua cực kỳ quí lời nói răn dạy này của ông.^[18] Vào năm 1758, ông cũng trao thay đổi thư kể từ với căn nhà vua, nhằm lần hiểu những đức tính cao rất đẹp ở trong nhà vua.^[19] Tương tự động vô năm 1760, căn nhà vua nước Phổ gửi thư mang đến ông.^[20] Đến năm 1762, sau cùng thì căn nhà vua tiếp tục đại đập phá quân Áo vô trận tấn công bên trên Freiberg và thỏa thuận Hiệp toan Hubertusburg vô năm 1763, lưu giữ vững vàng được toàn cỗ nước nhà Phổ.^[16][21] Dù với vài ba vụ phân chia rẽ giàn giụa tăm tiếng, tình các bạn thân thích nhì vĩ nhân này vẫn được lưu giữ vững vàng cho tới Lúc Voltaire tạ thế vô năm 1778.^[20] Mở đầu kể từ những năm 1730, tình bạn tri kỷ thiết của mình, với hàng loạt thư kể từ được trao thay đổi thân thích nhì mặt mày, kéo dãn dài cho tới rộng lớn 40 năm trời.^[22] Đây là một trong tình các bạn có tiếng thân thích vị vua nước Phổ và một trong mỗi ngôi sao 5 cánh sáng sủa chói nhất của trào lưu Khai sáng sủa trong vô số năm.^[23]

Sinh thời, Voltaire không chỉ với tình các bạn với Quốc vương vãi Friedrich II Đại Đế nước Phổ,^[24] tuy nhiên cũng trao thay đổi thư kể từ với Nữ hoàng nước Nga là Ekaterina II Đại Đế. Nữ hoàng trầm trồ nhân tài văn học tập và tầm nom xa thẳm nom rộng lớn của ông, và ông cũng gọi Nữ hoàng là "Nữ vương vãi Semiramis của phương Bắc" (Semiramis là một trong vị Nữ vương vãi lịch sử một thời của xứ Assyria xưa). Tuy nhiên, ông ko hề rằng thế trong mỗi lá thư gửi mang đến Nữ hoàng Ekaterina II Đại Đế, vì như thế ông với viết lách vở thảm kịch "Sémiramis" kể về một vị Nữ vương vãi thịt ông xã cướp ngôi.^[25] Trong Lúc Nữ hoàng nước Nga tiếp tục soán ngôi của ông xã của Nga hoàng Pyotr III vô năm 1762. Ông còn cỗ vũ Nữ hoàng tấn công xua đuổi người Thổ Nhĩ Kỳ cường bạo thoát ra khỏi châu Âu và phân chia hạn chế Ba Lan vô những năm 1770.^[26] Có chuyến ông còn gọi Nữ hoàng là Tomyris, theo đuổi thương hiệu một vị Nữ vương vãi xứ Scythia tiếp tục quấy tan tác đại quân Ba Tư của vua Cyrus Đại Đế.^[27] Ông cũng trao thay đổi thư kể từ với căn nhà nước ngoài uỷ thác người Anh là William Hamilton vô năm 1773.^[28]

Xem thêm: wasp marvel là ai

Vắn tắt về tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Voltaire nhằm lại một di tích những kiệt tác khổng lồ bao hàm đái thuyết, kịch, thơ, luận văn và những công trình xây dựng nghiên cứu và phân tích khoa học tập và sử học tập. Ông còn viết lách nhiều sách, thật nhiều tờ rơi và bên trên 20000 thư kể từ trao thay đổi. Trong bạn dạng nhân vật ca "Henriade" của ông, Voltaire ca tụng những đức chừng của một vị Quân vương vãi thông minh, như sinh sống giản dị, quan tâm cách tân và phát triển tài chính hoặc bảo trợ khoa học tập và thẩm mỹ. Vua Phổ Friedrich II Đại Đế tiếp tục nhiệt huyết làm theo những lời nói dạy dỗ này.^[29] Trong bạn dạng nhân vật ca này, ông ca tụng công đức của vua Henri IV năm xưa.^[30]

Tôn giáo[sửa | sửa mã nguồn]

Qua những kiệt tác Voltaire thể hiện tại ý kiến rằng ko cần thiết đức tin cẩn nhằm tin cẩn vô Chúa. Ông tin cẩn vô Chúa tuy nhiên là niềm tin cẩn lý tính. Ông cũng phản đối đạo Ki-tô tàn khốc tuy nhiên ko nhất quán. Một mặt mày ông nhận định rằng Giê-su ko tồn bên trên và những sách Phúc âm là nguỵ tạo thành chứa chấp giàn giụa xích míc tuy nhiên mặt mày không giống ông lại nhận định rằng cũng chủ yếu công đồng này đã gìn không thay đổi bạn dạng tuy nhiên bất biến gì nhằm phân tích và lý giải mang đến những xích míc trong những sách Phúc âm. Ông cũng viét nhiều về những chủng thổ dân không giống nhau và với ý kiến bài bác Do thái.

Triết học[sửa | sửa mã nguồn]

Tác phẩm lớn số 1 của ông nhằm lại là Dictionnaire philosophique (Từ điển Triết học) tập trung nhiều nội dung bài viết riêng biệt của ông và những bài bác ông viết lách vô Encyclopédie (Bách khoa thư) của Diderot. Trong số đó ông phản chưng thiết chế chủ yếu trị đương thời của Pháp, nhà thời thánh Công giáo, Kinh Thánh và thể hiện tại lối hành văn, tính cơ hội riêng biệt của tớ, Voltaire. Qua cơ ông nhấn mạnh vấn đề tầm quan trọng của tôn giáo hoàn hảo là dạy dỗ đạo đức nghề nghiệp chứ không hề cần giáo điều.

Ông đồng ý với vấn đề của Isaac Newton và John Locke.^[31] Ông cũng phản chưng chính sách nằm trong địa của Pháp ở Bắc Mỹ.

Ảnh hưởng[sửa | sửa mã nguồn]

Nhà văn Voltaire coi giai cung cấp tư sản Pháp quá nhỏ bé bỏng và yếu đuối ớt, giai cung cấp quý tộc thì tham lam nhũng và ăn bám, còn người dân thông thường thì dốt nát nát nhừ và mê tín dị đoan, và nhà thời thánh thì chung thêm vào cho những căn nhà cách mệnh vày thuế thập phân. Do ông coi phần rộng lớn quả đât là những kẻ đểu cáng fake và ngu dốt nát, ông bỉ chưng xuất xứ của quả đât, không giống với căn nhà văn Rousseau ước muốn trả quả đât quay trở lại với bất ngờ.^[32]

Voltaire cũng ko tin cẩn tưởng ở chính sách dân công ty tuy nhiên ông coi là chỉ tuyên truyền những tôn sùng của quần bọn chúng. Theo ông chỉ tin cẩn những vị vua theo đuổi công ty nghĩa Khai sáng sủa thường xuyên chế với việc tương hỗ của những căn nhà triết học tập như ông mới mẻ hoàn toàn có thể dẫn cho tới sự thay cho thay đổi vì như thế chỉ với những đo lường quyền lợi phù hợp ở trong nhà vua mới mẻ đưa đến nghĩa vụ và quyền lợi và phát đạt mang đến quốc gia và thần dân. Trong thư gửi Nữ hoàng Ekaterina II Đại Đế nước Nga và vua Friedrich II Đại Đế nước Phổ ông nhấn mạnh vấn đề cho tới tầm quan trọng của quân team và dùng vũ lực nhằm "mang lại trật tự" như ông viết lách cỗ vũ việc phân chia tách Vương quốc Ba Lan và Đại Công quốc Litva. không chỉ thế, ông cũng lôi kéo vua Friedrich II Đại Đế phân phát binh tấn công người Thổ Nhĩ Kỳ bạo ngược, tuy nhiên vua kể từ chối. Số là vua sẽ rất cần hứng chịu đựng cuộc Chiến giành giật Bảy năm thảm khốc, ni cuộc chiến tranh kết giục, vua gửi thư mang đến Voltaire:^[33]

Và Lúc Voltaire ca tụng vua Karl XII "lên cho tới mây xanh" cho dù ông "chẳng biết tí tẹo gì" về quân sự chiến lược, vua Friedrich II Đại Đế cũng thể hiện tại hưởng thụ của tớ sau cuộc chiến tranh qua quýt việc ko ngưỡng mộ vua Karl XII mang đến lắm.^[34] Nhưng Voltaire cũng phản đối việc dùng vũ lực nhằm xử lý những yếu tố giành giật chấp như vô Dictionnaire philosophique ông coi cuộc chiến tranh là "cỗ máy địa ngục" và người tiêu dùng bọn chúng là "những kẻ thịt người ngu ngốc". Voltaire còn được lưu giữ cho tới như 1 người trổ tài mang đến quyền tự tại cá thể, tự tại tôn giáo vô cơ với quyền được xét xử công bình và vạch rõ ràng sự fake lừa và ko công bình của chính sách phụ thân đẳng cấp và sang trọng.

Voltaire sinh sống nhì mươi năm cuối đời ở Ferney và mất mặt ở Paris. Một số tư liệu biên chép lại, trong mỗi tích tắc cuối đời Voltaire tiếp tục phân phát đi ra những giờ đồng hồ thét kinh sợ tuy nhiên không có bất kì ai nắm vững. Theo lời nói kể lại của những người chung việc vô căn nhà ông thì Voltaire tiếp tục bắt gặp những hình hình ảnh kinh rợn. Những lời nói rằng sau cùng của ông là: "Vì Thiên Chúa, van khiến cho tôi bị tiêu diệt vào phía trong bình yên tĩnh."^[35] Nay Ferney được đặt điều theo đuổi thương hiệu ông là Ferney-Voltaire. Lâu đài ông ở giờ là kho lưu trữ bảo tàng L'Auberge de l'Europe còn toàn cỗ tủ sách của ông vẫn được không thay đổi bên trên kho lưu trữ bảo tàng vương quốc Nga bên trên Sankt-Peterburg. Đại thi đua hào người Đức là Johann Wolfgang von Goethe tiếp tục gọi ông là "nhà văn tài nhất từng thời đại".^[36] không chỉ thế, ông cũng rất được Review là một trong trong mỗi nhân tài sử học tập lỗi lạc nhất.^[31]

Câu rằng và trích dẫn[sửa | sửa mã nguồn]

• "Jamais vingt volumes in-folio ne feront de révolution; ce sont les petits livres portatifs à trente sous qui sont à craindre. Si l'Évangile avait coûté douze cents sesterces, jamais la religion chrétienne ne se serait établie." (Lettre à d'Alembert, 5 tháng bốn năm 1766)

  "Hai mươi tập luyện sách gian khổ rộng lớn ko lúc nào thực hiện nổi một cuộc cơ hội mạng; chủ yếu những cuốn sách nhỏ giá chỉ phụ thân mươi xu mới mẻ thực sự kinh sợ. Nếu Sách Phúc Âm có mức giá là một trong ngàn nhì trăm sestertius (tiền La Mã) thì Kitô giáo có lẽ rằng sẽ không còn lúc nào cách tân và phát triển như ngày này."

• "La nôtre [religion] est sans contredit la plus ridicule, la plus absurde, et la plus sanguinaire qui ait jamais infecté le monde."^[37] (Thư gửi Friedrich II của Phổ, ngày 5 mon một năm 1767)

  " [Tôn giáo] của tất cả chúng ta [Kitô giáo] là tôn giáo lố lỉnh nhất, vô lý nhất và đẫm ngày tiết nhất thực hiện nhiễm độc toàn cầu."

• "Dans les commencements de la fondation des Quinze-Vingts......aux sourds de juger de la musique." (Petite digression)

  "Khi mới mẻ xây dựng cơ sở y tế Quinze-Vingts......những kẻ nặng tai bình phẩm về music."

• "Il vaut mieux hasarder de sauver un coupable plutôt que de condamner un innocent." (Zadig)

  "Thà nguy hiểm cứu vớt vớt một kẻ tội phạm còn rộng lớn lên án một người không có tội."

• "Que répondre à un homme qui vous dit qu'il aime mieux obéir à Dieu qu'aux hommes et qui, en conséquence, est sûr de mériter le ciel en vous égorgeant?" (Dictionnaire philosophique, mục kể từ "Fanatisme")

  "Trả lời nói thế nào là so với một người rằng với các bạn rằng anh tớ tuân phục Chúa rộng lớn là với những người không giống và nhận định rằng anh tớ chắc chắn là sẽ tiến hành lên thiên đường Lúc hạn chế cổ bạn?"

• "Je commence mon nom, vous finissez le vôtre." (Voltaire s'adressant au chevalier de Rohan)

  "Tôi chính thức vày thương hiệu của tôi, ngài kết giục vày thương hiệu của ngài."

• "Le fanatique aveugle, et le chrétien sincère
  Ont porté trop souvent le même caractère;
  Ils ont même courage, ils ont mêmes désirs.
  Le crime a ses héros, l'erreur a ses martyrs.
  Du vrai zèle et du faux vains juges que nous sommes!
  Souvent les scélérats ressemblent aux grands hommes."
  (La Henriade, chương 5, trang 169-202)

  "Kẻ cuồng tín loà quáng, nằm trong tín loại Cơ Đốc trở nên thật
  Đều đem tính chất cách;
  Họ đều mạnh mẽ, đều phải sở hữu nằm trong thèm muốn.
  Tội ác với nhân vật của chính nó, sai lầm không mong muốn với tử sĩ của chính nó.
  Lòng nhiệt độ trở nên và tuyệt vọng là các thứ tất cả chúng ta có!
  Thường những kẻ côn loại tương đương những vĩ nhân."

• "Nous laisserons ce monde-ci aussi sot et aussi méchant que nous l'avons trouvé en hắn arrivant." (được trích vày Schopenhauer)

  "Chúng tớ tiếp tục nhằm lại một toàn cầu rồ dại và gian ác như Lúc tất cả chúng ta được biết Lúc phi vào trước cơ."

• "Quelques arpents de neige": ainsi Voltaire désigna-t-il les terres françaises du Canada donnant des arguments à ceux qui préféraient que la France les cède à l'Angleterre. Rappelons qu'à l'époque toute la Louisiane - bien plus grande que l'actuel État de Louisiane - était française et dotée d'un climat bien plus clément.

  "Một vài ba kiểu mẫu khu đất phủ băng tuyết": này là cơ hội tuy nhiên Voltaire gọi những vùng khu đất Canada nằm trong Pháp Lúc ông thể hiện lập luận so với những người dân mong muốn nước Pháp nhượng lại mang đến Đế quốc Anh. Lưu ý là vô thời gian đó, toàn cỗ vùng khu đất Louisiana - rộng lớn bao la bang Louisiana thời điểm hiện tại - là còn nằm trong Pháp và với nhiệt độ ôn hoà rộng lớn.

• "Les beaux esprits se rencontrent."

  "Những tư tưởng rộng lớn thông thường gặp gỡ nhau."

• "Un dictionnaire sans citations est un squelette."

  "Một tự vị không tồn tại những câu trích dẫn chỉ là một trong khuông xương."

• "L'écriture est la peinture de la voix."

  "Viết lách đó là hội họa của phân phát ngôn."

• "On peut juger du caractère des hommes par leurs entreprises."

  "Có thể Review tính cơ hội của nam nhi trải qua sự nguy hiểm lao vào của mình.

• "Si Dieu n'existait pas, il faudrait l'inventer."

  "Nếu Chúa ko tồn bên trên thì cần được sáng tạo đi ra ông tớ."

• "Soyez des immeubles effondrés de mensonges."

  "Hãy đập tan toà nhà đất của sự gian dối."

• "Providence has given us hope and sleep as a compensation for many cares of life."

  "Thượng đế ban mang đến tất cả chúng ta kỳ vọng và giấc mộng nhằm thông thường bù mang đến những nỗi lo ngại của cuộc sống.

• "He who thinks himself wise; Oh Heavens! Is a great fool."

  "Kẻ nào là suy nghĩ bản thân là khéo léo thì, trời hỡi! Hắn là một trong thương hiệu đại ngốc."

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Triết học[sửa | sửa mã nguồn]

• Những lá thư triết học (London, 1733) (French version entitled Lettres philosophiques sur les Anglais, Rouen, 1734), revised as Letters on the English (circa 1778)
• Le Mondain (1736)
• Luận bàn về con cái người (1738)
• Zadig hoặc số phận (1747)
• Micromégas (1752)
• Trẻ không cha mẹ của nước Trung Hoa (1755).
• Candide hoặc công ty nghĩa lạc quan (1759)
• Khảo sát về sự việc dung thứ (1763)
• Ce qui plaît aux dames (1764)
• Từ điển Triết học (1764)
• L'Ingénu (1767)
• Công chúa của trở nên Babylone (1768)
• Bức thư mang đến người sáng tác của cuốn sách của phụ thân kẻ lường gạt (1770)

Kịch[sửa | sửa mã nguồn]

Voltaire viết lách khoảng tầm 50-60 vở kịch, vô cơ với một trong những không được xuất bạn dạng. Trong số cơ có:

• Œdipe (1718)
• Mariamne (1724)
• Zaïre (1732)
• Eriphile (1732)
• Irène
• Socrates
• Mahomet
• Mérope
• Nanine
• The Orphan of China (1755)^[38][39]

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

• History of Charles XII, King of Sweden (1731)
• The Age of Louis XIV (Thời đại của vua Louis XIV, 1751)
• The Age of Louis XV (Thời đại của vua Louis XV, 1746–1752)
• Biên Niên Sử của Đế quốc – kể từ Hoàng Đế Charlemagne cho tới Vua Henry VII, Vol. I (1754)
• Biên Niên Sử của Đế quốc - kể từ Louis của Bavaria cho tới Ferdinand II Vol. II (1754)
• Essay on the Manners of Nations (or 'Universal History') (1756)
• Lịch sử của Đế quốc Nga bên dưới thời Đại Đế Peter (Vol. I 1759; Vol. II 1763)
• History of the Parliament of Paris (1769)^[40]

Niên biểu[sửa | sửa mã nguồn]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons nhận thêm hình hình ảnh và phương tiện đi lại truyền đạt về Voltaire.

• App, Urs. The Birth of Orientalism. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2010 (hardcover, ISBN 978-0-8122-4261-4); contains a 60-page chapter (pp. 15–76) on Voltaire as a pioneer of Indomania and his use of fake Indian texts in anti-Christian propaganda.
• Besterman, Theodore, Voltaire, (1969).
• Brumfitt, J. H. Voltaire: Historian (1958) online edition
• Davidson, Ian, Voltaire. A Life, London, Profile Books, 2010. ISBN 978-1-60598-287-8
• Durant, Will, The Story of Civilization. Vol. IX: The Age of Voltaire. New York: Simon and Schuster, 1965.
• Gay, Peter, Voltaire's Politics, The Poet as Realist, Yale University, 1988.
• Hadidi, Djavâd, Voltaire et l'Islam, Publications Orientalistes de France, 1974. ISBN 978-2-84161-510-0
• Knapp, Bettina L. Voltaire Revisited (2000)
• Mason, Haydn, Voltaire, A Biography (1981) ISBN 978-0-8018-2611-5
• McElroy, Wendy (2008). “Voltaire (1694–1778)”. Trong Hamowy, Ronald (biên tập). The Encyclopedia of Libertarianism. Thousand Oaks, CA: SAGE; Cato Institute. tr. 521–2. ISBN 978-1-4129-6580-4. LCCN 2008009151. OCLC 750831024.
• Muller, Jerry Z., 2002. The Mind and the Market: Capitalism in Western Thought. Anchor Books. 978-0385721660
• Pearson, Roger, 2005. Voltaire Almighty: a life in pursuit of freedom. Bloomsbury. ISBN 978-1-58234-630-4. pp. 447
• Quinones, Ricardo J. Erasmus and Voltaire: Why They Still Matter (University of Toronto Press; 2010) 240 pages; Draws parallels between the two thinkers as voices of moderation with relevance today.
• Schwarzbach, Bertram Eugene, Voltaire's Old Testament Criticism, Librairie Droz, Geneva, 1971.
• Torrey, Norman L., The Spirit of Voltaire, Columbia University Press, 1938.
• Vernon, Thomas S. (1989). “Chapter V: Voltaire”. Great Infidels. M & M Pr. ISBN 0-943099-05-6. Bản gốc tàng trữ ngày 8 mon hai năm 2001. Truy cập ngày 23 mon 3 năm 2016.
• Wade, Ira O. (1967). Studies on Voltaire. New York: Russell & Russell.
• Wright, Charles Henry Conrad, A History of French Literature, Oxford University Press, 1912.
• "The Cambridge Companion to lớn Voltaire", ed by Nicholas Cronk, 2009.
• Daniel S. Burt, The biography book: a reader's guide to lớn nonfiction, fictional, and film biographies of more kêu ca 500 of the most fascinating individuals of all time, Greenwood Publishing Group, 2001. ISBN 1-57356-256-4.
• Gerhard Ritter, Peter Paret, Frederick the Great: a historical profile, University of California Press, 1968.
• Heinrich Von Treitschke, George Haven Putnam, Douglas Sladen, Confessions of Frederick the Great and the Life of Frederick the Great, The Minerva Group, Inc., 2001. ISBN 0-89875-536-0.
• Trevor Nevitt Dupuy, The military life of Frederick the Great of Prussia, F. Watts, 1969.
• Christopher Duffy, Frederick the Great: A Military Life, Routledge, 1988. ISBN 0-415-00276-1.
• Christopher M. Clark, Iron kingdom: the rise and downfall of Prussia, 1600-1947, Harvard University Press, 2006. ISBN 0-674-02385-4.
• Baron Thomas Babington Macaulay Macaulay, Life of Frederick the Great. Delisser & Procter, 1859.
• James Freeman Clarke, Nineteenth century questions, Ayer Publishing, 1897. ISBN 0-8369-2539-4.
• Wayne Andrews, Voltaire, New Directions Publishing, 1981. ISBN 0-8112-0802-8.
• Armstrong Starkey, War in the Age of Enlightenment, 1700-1789, Greenwood Publishing Group, 2003. ISBN 0-275-97240-2.
• Jay Luvaas, Frederick the Great on the Art of War, Da Capo Press, 1999. ISBN 0-306-80908-7.
• American Society of the French Legion of Honor, The American Society Legion of Honor magazine, Tập 13-14, American Society of the French Legion of Honor., 1942.
• Alexander J. Nemeth, Voltaire's tormented soul: a psychobiographic inquiry, Associated University Presse, 2008. ISBN 0-934223-92-0.
• Henri Troyat, Catherine the Great, Berkley Books, 1989. ISBN 0-425-07981-3.
• Christopher Thacker, Voltaire, Taylor & Francis, 1971. ISBN 0-7100-7020-9.
• Sara J. Schechner, Sara Schechner Genuth, Comets, Popular Culture, and the Birth of Modern Cosmology, Princeton University Press, 1999. ISBN 0-691-00925-2.
• Lê Hải, Voltaire và suy nghĩ lý tính Blog Sổ tay nghiên cứu và phân tích 2011.

Tiếng Pháp[sửa | sửa mã nguồn]

• René Pomeau, La Religion de Voltaire, Librairie Nizet, Paris, 1974.
• Valérie Crugten-André, La vie de Voltaire [1]
• Morley, J., The Works of Voltaire, A Contemporary Version, (21 vol 1901), online edition Lưu trữ 2011-07-27 bên trên Wayback Machine